Nieuwe TB-test voorspelt kans op ziek worden

Leiden, 6 april 2016 – Met een nieuwe genetische test kan de kans worden geschat dat iemand die met de tuberculosebacterie is besmet ook daadwerkelijk ziek zal worden. Dat schrijft een internationaal team van onderzoekers in het tijdschrift The Lancet. Slecht 5 tot 10 % van de mensen die wordt besmet met de bacterie wordt daadwerkelijk ziek. ‘Door alleen díe mensen te behandelen die een grote kans hebben om ziek te worden - en daarmee de bacterie verder te verspreiden – kan de bestrijding van tuberculose een stuk efficiënter worden.’ Dat zegt de Leidse hoogleraar immunologie Tom Ottenhoff, hoofd van de onderzoeksgroep mycobacteriële infectieziekten van het Leids Universitair Medisch Centrum, een van de initiatiefnemers van het onderzoeksproject.

Voor het onderzoek werden ruim zesduizend Zuid-Afrikaanse adolescenten twee jaar lang gevolgd nadat zij besmet waren geraakt met de tuberculosebacterie. Van de mensen die daadwerkelijk ziek werden, werd vervolgens gekeken hoe hun RNA-profiel in het jaar voor de besmetting verschilde van de mensen die geen TB ontwikkelden. Uit die proef kwam een pallet van zestien genen, die alleen actief waren bij de mensen die vatbaar bleken voor tuberculose.
 
Met die test van zestien genen werd vervolgens gekeken naar mensen waarvan bekend was dat zij besmet waren door contact met een TB-patiënt. Daarbij bleek de test met een gevoeligheid van 54% te kunnen voorspellen of iemand TB zou gaan krijgen (de zogenoemde sensitiviteit). In ruim 80% van de ‘positieve’ voorspellingen was er ook daadwerkelijk sprake van tuberculose (de specificiteit).
 
Volgens Ottenhoff moeten zowel de sensitiviteit, als de specificiteit van de test nog verder omhoog, voor deze test op de markt gebracht kan worden. ‘Een toekomstige test is nog niet direct van groot belang voor Nederland, omdat wij met onder andere de Mantoux-test en IGRA-testen een goed systeem hebben voor screening op tuberculosebesmetting. Maar het is wel denkbaar dat deze test in de toekomst gebruikt zou kunnen worden voor mensen die besmet zijn in het verleden, en die nu afweeronderdrukkende medicijnen gebruiken, bijvoorbeeld bij reuma. En ook bij een sporadische uitbraak van TB in Nederland kan de test ingezet worden, om mensen die een verhoogd risicoprofiel blijken te hebben preventief te behandelen.’
 
De test is verder zeer interessant voor landen met een hoge besmettingsgraad, zoals Zuid-Afrika, India, Brazilië of Indonesië, zegt Ottenhoff. ‘Wanneer je de behandeling kunt beperken tot de mensen met het hoogste risico om open, dus besmettelijke tuberculose te ontwikkelen, kun je de bestrijding veel efficiënter maken.’
 
Het onderzoek van dit internationale consortium werd mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van de Bill and Melinda Gates Foundation, uit hun Grand Challenge 6-programma.
 

Nadere informatie, niet voor publicatie
http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0140673615013161
Professor Tom Ottenhof: T.H.M.Ottenhoff@lumc.nl

Dit persbericht werd uitgegeven door het Nederlands Respiratoir Samenwerkingsverband. Nadere informatie over de NRS: https://www.nrs-science.nl