Persbericht: Nooit gerookt, toch COPD - Ingeademde stoffen op het werk veranderen de werking van DNA

Persbericht Longfonds en NRS, Amersfoort, 13 augustus 2019

Nooit gerookt, toch COPD - Ingeademde stoffen op het werk veranderen de werking van DNA

Stoffen op het werk kunnen de longziekte COPD veroorzaken. Nederlandse onderzoekers hebben nu belangrijke nieuwe aanwijzingen over de schade die ingeademde stoffen in het lichaam aanrichten. 'Het effect op de werking van het DNA is vergelijkbaar met het effect door roken', zo blijkt uit een onderzoek door Marike Boezen van UMC Groningen, gesteund door het Longfonds.  

COPD is een blijvende beschadiging van de longen, waardoor ademen moeilijker wordt. Rokers kunnen COPD krijgen, maar zij zijn niet de enigen. 'Wij hebben nu aangetoond dat stoffen die je op het werk inademt op dezelfde manier schade kunnen aanrichten', aldus professor Marike Boezen, onderzoeker bij het Universitair Medisch Centrum Groningen. Zij heeft samen met een grote groep collega's ontdekt dat ingeademde stoffen de werking van het DNA kunnen veranderen.

'Het is al langer aangetoond dat COPD een beroepsziekte kan zijn, ook bij mensen die nooit gerookt hebben. Zij zijn ziek geworden van stoffen die ze op het werk hebben ingeademd', aldus Marike Boezen. 'We wisten tot nu toe niet waarom je daar ziek van wordt. Dat zijn we nu aan het ontrafelen. De werking van het DNA is een belangrijke aanwijzing. Het laat zien hoe ernstig het is. Bij rokers zien we ook  invloed op de werking van  het DNA. Dit is opnieuw een sterk argument om mensen op het werk zoveel mogelijk tegen inademen van stoffen te beschermen. Stofmaskers, afzuiginstallaties en andere voorzorgen zijn echt noodzakelijk'.

COPD kan bijvoorbeeld veroorzaakt worden door rook, uitlaatgassen en stof in de bouw. 'Bij veel patiënten gaat het om een combinatie van stoffen', aldus Marike Boezen. 'Daarom is het moeilijk om de verschillen tussen deze stoffen te onderzoeken. Maar we zien wel steeds vergelijkbare schade'.

De onderzoekers bekeken het complete DNA van 903 mensen die nooit gerookt hebben. Bij mensen die veel gassen, dampen of stof op het werk hadden ingeademd, bleek dat de werking van sommige genen in het DNA  geremd  wordt. Dat gebeurt door een  reactie die 'methylatie' heet. Een tweede, onafhankelijk onderzoek met het DNA van 233 niet-rokers, uitgevoerd door het Erasmus Medisch Centrum, bevestigde dit. Door de blokkade van de werking van bepaalde genen maakt het lichaam te weinig of teveel van bepaalde eiwitten. Daardoor raakt het lichaam ontregeld. Dat kan de oorzaak zijn van longziekten.

Het onderzoek maakt deel uit van een groter project naar de oorzaken van COPD, gesteund door het Longfonds. Marike Boezen onderzocht in dit project eerder of erfelijke aanleg een rol speelt bij de schade door ingeademde stoffen.

Klik hier om de wetenschappelijke publicatie van Marike Boezen en haar collega’s is te downloaden.

Het Longfonds en NRS
Het Longfonds en de Netherlands Respiratory Society (NRS) brengen dit onderzoek gezamenlijk onder de aandacht. Het Longfonds strijdt voor mensen met een longziekte en wil gezonde longen gezond houden. In Nederland zijn ruim een miljoen mensen met een longziekte, zoals COPD, astma of een zeldzame longziekte. De NRS is de koepel van Nederlandse wetenschappers op het gebied van gezondheid en ziekten van longen en luchtwegen.