Zenuwen uitschakelen, veilig en succesvol bij COPD

Eerste resultaten van nieuwe behandelmethode: 

GRONINGEN, 27 SEPTEMBER 2015 – Het uitschakelen van zenuwen rond de luchtwegen van COPD-patiënten lijkt technisch niet alleen goed mogelijk, de allereerste studies suggereren dat het ook de longfunctie verbetert en de ontstekingen in de luchtwegen remt. Dat blijkt uit recente publicaties rond deze nieuwe behandeling in de tijdschriften Thorax en het European Respiratory Journal.

Tijdens een zogenoemde ‘denervatie’ worden de zenuwen rond luchtwegen van COPD-patiënten met hoogfrequente radiogolven kapot gemaakt. Daardoor zullen de spieren rond die luchtwegen minder samenknijpen, en wordt de longcapaciteit van deze patiënten vergroot. ‘Het gaat hier vooralsnog om een heel kleine onderzoeksgroep’, zegt een van de onderzoekers, de Groningse farmaceut dr. Loes Kistemaker. ‘Maar als deze resultaten in grotere studies worden bevestigd, kan dit voor veel ernstige COPD-patiënten uitkomst bieden.’

Isolatie
De denervatie werd in 2013 voor het eerst uitgevoerd in het Universitair Medisch Centrum Groningen en in het Stellenbosch University Hospital in Kaapstad, Zuid-Afrika. COPD-patiënten zijn tijdens de operatie onder volledige narcose. Met een bronchoscoop wordt een catheter via de luchtpijp bij de zenuwen in de luchtwegen gebracht. Tijdens het ‘wegbranden’ van de zenuw aan de binnenkant, is de rest van de luchtwegen en de catheter zorgvuldig gekoeld, zodat het longweefsel niet beschadigd kan raken.

Overtreffende trap
‘Deze nieuwe behandeling is eigenlijk een soort overtreffende trap van de gebruikelijke medicinale behandeling van COPD-patiënten’, zegt Kistemaker. ‘Nu krijgen COPD patiënten vaak medicijnen die de lichaamseigen stof acetylcholine remmen. Acetylcholine is een belangrijke signaalstof, die de zenuwactiviteit rond de luchtwegen stuurt. In plaats van het remmen van dit signaal met een medicijn, leggen we nu de hele zenuw plat. Dat betekent dat je niet steeds medicijnen hoeft te gebruiken.’

Minder ontstekingen
Behalve bij het samenknijpen van luchtwegen, speelt acetylcholine ook een rol bij het ontstaan van ontstekingen. De medicijnen die acetylcholine blokkeren, blijken bij experimenten in het laboratorium ook een gunstige invloed te hebben op de ontstekingen in de luchtwegen. De eerste resultaten bij zeven patiënten die in Groningen een denervatie ondergingen, laten nu zien dat ook bij deze COPD-patiënten de ontstekingen worden geremd. ‘Deze eerste studies waren niet door een placebo-behandeling gecontroleerd’, benadrukt Kistemaker. ‘We zullen deze resultaten dan ook moeten bevestigen door een proef waarbij een deel van de patiënten wél de behandeling met de catheter krijgt, maar bij wie uiteindelijk de zenuwen niet worden platgelegd. Ook over de lange termijneffecten van deze behandeling moeten we nog veel meer leren.’

In Nederland lijden vierhonderd duizend mensen aan COPD. COPD is de vierde doodsoorzaak in ons land en jaarlijks overlijden zevenduizend mensen aan de ziekte. Deze experimentele behandelmethode is potentieel van belang voor enkele tienduizenden Nederlanders met een ernstige vorm van COPD, de zogenoemde GOLD III en IV-groep. Dit zijn de patiënten die ondanks medicijn toch veel klachten blijven houden.
 
Nadere informatie:

Anti-inflammatory effects of targeted lung denervation in patients with COPD
Kistemaker, L.E. et al., ERJ Express (In press)
DOI: 10.1183/13993003.00413-2015
l.e.m.kistemaker@rug.nl

Targeted lung denervation for moderate to severe COPD: a pilot study
Slebos D-J, Klooster K, Koegelenberg CFN, et al. Thorax 2015;70:411–419.
doi:10.1136/thoraxjnl-2014-206146
d.j.slebos@umcg.nl

Dit persbericht wordt uitgegeven door het Nederlands Respiratoir Samenwerkingsverband, NRS. Nadere informatie over dit samenwerkingsverband van longartsen en –onderzoekers via NRS-voorzitter dr. Peter Wijkstra.
p.j.wijkstra@umcg.nl